Informacje dla rodziców odnośnie diagnostyki i pomocy dla dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
AUTYZM
Zgodnie ze stosowaną w Polsce Międzynarodową Klasyfikacją Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania ICD-10, autyzm zaliczany jest do grupy całościowych zaburzeń rozwojowych.
Jest to zaburzenie, które rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i trwa całe życie.
W zależności od stopnia nasilenia symptomów oraz intensywności wprowadzonej terapii, objawy autyzmu u poszczególnych osób mogą przedstawiać się zupełnie inaczej.
Zaburzenia autystyczne mają bardzo zróżnicowany charakter, dlatego
literatura używa definicji „spektrum zaburzeń autystycznych”.
U dotkniętych nim dzieci obserwuje się objawy
nieprawidłowego funkcjonowania we wszystkich obszarach rozwoju. Pierwsze
symptomy pojawiają się zazwyczaj już u kilkunastomiesięcznych niemowląt. Warunkiem postawienia
rozpoznania jest pojawienie się nieprawidłowości w relacjach społecznych,
komunikowaniu się oraz w rozwoju funkcjonalnej lub symbolicznej zabawy przed 3 rokiem życia dziecka. Należy
jednak podkreślić, iż autyzm diagnozuje się również u nastolatków, czy osób
dorosłych. Brak terapii może prowadzić do głębokich zaburzeń
funkcjonowania w późniejszym wieku.
Objawy
Nieprawidłowości charakterystyczne dla spektrum zaburzeń autystycznych dotyczą między innymi dysfunkcji w zakresie nawiązywania i wykorzystywania kontaktu wzrokowego do regulowania swoich relacji z otoczeniem (rodziną, kolegami) oraz w zakresie interakcji społecznych. Najczęściej dziecko nie nawiązuje kontaktu wzrokowego lub jest to kontakt bardzo krótkotrwały.
Autyzm będąc całościowym zaburzeniem rozwoju wpływa na wszystkie obszary funkcjonowania dziecka. Powoduje: zaburzenia relacji społecznych i kontaktu, trudności z podporządkowaniem się regułom społecznym wynikające z braku ich zrozumienia. Znaczna część dzieci autystycznych jest niemówiąca, nie komunikuje się gestem, ma trudności ze wskazywaniem, naśladowaniem, spełnianiem poleceń. U dzieci autystycznych, które mówią, często pojawiają się tzw. echolalie. Nie potrafią one samodzielnie tworzyć dłuższych - rozbudowanych wypowiedzi, mają trudności z inicjowaniem i podtrzymywaniem konwersacji / dialogu. Cechuje je ograniczenie lub brak rozumienia pojęć abstrakcyjnych. Nawet wysoko funkcjonujące osoby dotknięte zaburzeniami ze spektrum autyzmu przejawiają problemy z pragmatyką języka. Obserwuje się u nich trudności w zachowaniu: zaburzenia koncentracji uwagi, stereotypie i rytuały, koncentrwanie się na niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów. Niejednokrotnie pojawiają się zachowania autoagresywne i agresywne.
Nasilenie poszczególnych objawów u jednej osoby może być skrajnie silne, podczas, gdy u innej ledwo zauważalne. Im starsze dziecko tym więcej można zaobserwować w jego zachowaniu zaburzeń wtórnych, będących konsekwencją autyzmu. U niektórych dzieci autystycznych występują także zaburzenia dodatkowe (niepełnosprawności sprzężone), takie jak: upośledzenie umysłowe, mózgowe porażenie dziecięce, wady wzroku, słuchu itp.
Wczesna diagnoza i wielokierunkowa terapia jest szansą na poprawę funkcjonowania dziecka w wieku późniejszym, a nawet szansą na „normalne życie”.
Opracowany program terapeutyczny powinien być kompleksowy, indywidualnie dostosowany do potrzeb danego dziecka, tak by jak najefektywniej wspierać jego rozwój.
AUTYZM-GDZIE SZUKAĆ POMOCY?
Rodzicu, jeżeli czujesz, że rozwój Twojego dziecka nie przebiega harmonijnie i budzi Twój niepokój, zapraszamy Cię na konsultację do współpracującej z naszym przedszkolem Niepublicznej Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej KOMPAS w celu przeprowadzenia badania przesiewowego MCHAT-RF. Możesz także spróbować samodzielnie wypełnić test w domu .
W zależności od wyniku badania nasi specjaliści z Poradni mogą zasugerować konsultację u lekarza – psychiatry dziecięcego lub skierują Państwa na dalszą diagnozę do Publicznej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej lub innej placówki diagnostycznej.
Podczas procesu diagnostycznego bardzo pomocna jest nie tylko sama obserwacja dziecka i jego dokumentacja medyczna, ale wszystkie informacje od rodziców / opiekunów, dlatego w przypadku jakichkolwiek wątpliwości odnośnie zachowania dziecka warto robić notatki, zdjęcia, nagrania, które mogą ułatwić specjalistom ocenę funkcjonowania dziecka.W przypadku podejrzenia występowania u dziecka zaburzeń ze spektrum autyzmu, zgłoś się do:
Wybrane placówki diagnozujące zaburzenia za spektrum autyzm u dzieci w ramach NFZ (w Warszawie i okolicy)
1. Fundacja Synapsis Ośrodek dla Dzieci
i Osób Dorosłych z Autyzmem oraz Innymi Zaburzeniami Rozwojowym
Warszawa, ul. Ondraszka 3
22 825 87 42
www.synapsis.org.pl
2. Instytut Psychiatrii i Neurologii
– Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci
Warszawa, ul. Sobieskiego 9
22 458 26 11
www.ipin.edu.pl
3. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 10
Warszawa, ul. Wrzeciono 24
22 835 03 48
503 321 090
519 823 869
Warszawa, ul. Pilicka 21
22 844 0637
www.owi.itp.net.pl
5. Instytut Matki i Dziecka Poradnia Zdrowia
Psychicznego dla Dzieci
Warszawa, ul. Kasprzaka 17 A
22 327 73 33
www.imid.med.pl
6. Poradnia dla Osób z Autyzmem Dziecięcym w
Warszawie Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii
Warszawa, ul. Koszykowa 79 A
22 468 25 01
www.centrumzagorze.pl
7. Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci
i Młodzieży w Warszawie Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii
Warszawa, ul. Dzielna 7
22 468 25 47
www.centrumzagórze.pl
8. NZOZ Poradnia Rehabilitacyjna dla Dzieci
Krasnal Poradnia autyzmu
Warszawa, ul. Śreniawitów 12
22 884 43 30
www.krasnal.org.pl
9. Międzynarodowe Centrum Słuchu i Mowy Poradnia
Zaburzeń Komunikowania
Kajetany, ul. Mokra 17
22 356 03 01
www.hwhc.ifps.org.pl
10. Poradnia dla Osób z Autyzmem Dziecięcym w
Józefowie Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii
Józefów, ul. 3 maja 127
533 332 570
www.centrumzagorze.pl
Formy wsparcia dzieci i rodziców dzieci ze zdiagnozowanymi zaburzeniami ze spektrum autyzmu, świadczenia zdrowotne i rehabilitacyjne (w ramach NFZ):
- Pomoc w ramach ubezpieczenia zdrowotnego
- Poradnie dla osób z autyzmem
- Podmioty lecznicze
- Placówki organizacji pozarządowych
- Prywatne placówki diagnostyczno-terapeutyczne
- Terapie wspomagające
Pomoc oferowana w ramach systemu edukacji (placówki publiczne i prywatne):
- Świadczenia poradni
psychologiczno-pedagogicznych
- Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka
- Placówki przedszkolne i szkolne dla dzieci z
zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Wsparcie oferowane w ramach pomocy społecznej:
- Specjalistyczne usługi opiekuńcze
- Świadczenia pieniężne – zasiłek celowy
- Praca socjalna i poradnictwo specjalistyczna
Świadczenia socjalne dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin:
- Zasiłek pielęgnacyjny
- Zasiłek rodzinny wraz z dodatkami
- Świadczenia pielęgnacyjne
- Specjalny zasiłek opiekuńczy
Dofinansowanie ze środków PFRON:
- Turnus rehabilitacyjny
- Dofinansowanie likwidacji barier technicznych
oraz komunikacyjnych
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych:
Zasady gospodarowania środkami Funduszu określa pracodawca zgodnie z ustawą. Fundusz przeznaczony jest na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.
ORZECZENIE O KSZTAŁCENIU SPECJALNYM
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jest podstawowym dokumentem w edukacji dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje Zespół Orzekający publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, przy czym wydanie orzeczenia zawsze odbywa się na wniosek rodziców / opiekunów prawnych dziecka lub dorosłego ucznia, a w przypadku niektórych zaburzeń i schorzeń, takich jak n.np.: wady słuchu, wzroku, autyzm i zaburzenia pokrewne, poradnia specjalistyczna, wyznaczona przez Kuratorium Oświaty.
Poradnie obowiązuje rejonizacja ze względu na adres przedszkola, do którego uczęszcza dziecko. W przypadku dzieci młodszych lub dzieci, które nie uczęszczają do żadnej placówki edukacyjnej, rodzice powinni zgłosić się do poradni właściwej ze względu na miejsce zamieszkania.
Aby uzyskać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, należy zgłosić się do poradni psychologiczno-pedagogicznej z zaświadczeniem lekarskim, potwierdzającym zaburzenia lub chorobę dziecka. Pomocne będą również: opinia z przedszkola oraz od specjalistów, np. psychologa, logopedy, terapeuty integracji sensorycznej, fizjoterapeuty.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego albo okresu kształcenia w danej placówce. Etapy edukacyjne w rozumieniu prawa oświatowego to:
- edukacja przedszkolna (obejmująca zerówkę,
nawet jeśli jest to zerówka szkolna)
- nauczanie początkowe (klasy 1-3),
- nauka w klasach 4-6, gimnazjum,
- szkoła ponadgimnazjalna.
Podczas wizyty w poradni dziecko jest badane przez specjalistów: psychologa, pedagoga oraz logopedę, a orzeczenie wydaje Zespół Orzekający.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zawiera kolejno:
- diagnozę dziecka,
- zalecaną formę edukacji (m.in. oddział
masowy, integracyjny, specjalny, szkoła zorganizowana w młodzieżowym ośrodku
socjoterapeutycznym),
- zalecane formy rewalidacji, terapii i pomocy
psychologiczno-pedagogicznej,
- sposoby realizacji specjalnych potrzeb
edukacyjnych.